In elke editie van ons online magazine Voor elkaar geven wij antwoord op een veel gestelde vraag. Dit keer:
‘Fysiek barst ik van de energie. Mijn man vraagt wel eens of ik toverdrank heb gekregen in plaats van chemo. Helaas: mentaal heb ik het zwaar. Ik ben niet meer scherp, heb een kort lontje, ben snel de draad kwijt of raak in paniek en heb last van hersenmist: alles gaat langzaam en ik vergeet op mijn werk wat ik heb voorbereid. Gaat dit ooit over? En hoe ga ik hiermee om?’
Cobi Oostveen is als Bedrijfsarts Consulent Oncologie (BACO) gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met kanker.
‘Dat je het mentaal zwaar hebt, is iets wat veel voorkomt bij mensen die kanker hebben gehad. Zo kun je last hebben van cognitieve klachten, zoals jij ook aangeeft. Dan heb je moeite met concentreren, nieuwe informatie opnemen en je vergeet vaak iets. Ook ben je prikkelgevoelig. Mentale problemen kunnen ook zijn dat je somber of angstig bent, bijvoorbeeld voor terugkeer van kanker. Dit laatste is iets waar veel mensen liever niet over praten. Ze schamen zich ervoor, want ze moeten toch ‘blij zijn’ dat ze het hebben overleefd?
Angst en onzekerheid
Al deze klachten zijn niet per definitie een gevolg van chemokuren. Ook mensen die alleen zijn geopereerd kunnen er last van hebben. De diagnose ‘kanker’, het behandeltraject en de angst en onzekerheid waarmee je leeft, geven veel stress. Dat heeft veel effect op je brein. Snel geïrriteerd zijn bijvoorbeeld, komt doordat je brein nog in een stress-stand staat en alles teveel energie kost.
Niet scherp
Meestal worden de klachten na verloop van tijd – een jaar, of twee jaar – vanzelf minder. Sommige mensen houden er last van. Kortom: je weet niet of je weer zo scherp wordt als vroeger. Dat is iets wat je moet leren aanvaarden. Daarnaast kan ik je een aantal tips geven om je klachten te hanteren.
Eerst de praktische tips:
- Bespreek met je werkgever hoe je de werkdruk kunt verlagen. Stress verergert de problemen. Werk bijvoorbeeld aan afgebakende taken zonder deadline.
- Doen: goed plannen. Maak lijstjes.
- Las vaak pauzes in, doseer je werk.
- Wissel uitdagende en routinematige klussen af.
- Multitasken vraagt teveel van je brein. Doe een ding tegelijk.
- Werk in een prikkelarme omgeving.
- Voor mensen die ook beperkte energie hebben, kan het moeilijk zijn de dag goed in te delen. Een psycholoog of ergotherapeut kan adviseren hoe je je energie verdeelt over de dag.
- Blijf bewegen! Dat verbetert je fysieke conditie en stimuleert je brein, waardoor het ook mentaal beter met je gaat.
Leg het uit
Het omgaan met de klachten en je hieraan aanpassen, vraagt geduld. Van jouzelf, en van mensen om je heen. Van collega’s, je gezin, van vrienden en familie. Leg daarom uit wat er aan de hand is. Benoem dat je het vervelend vindt dat je een kort lontje hebt, en veel vergeet. Vertel dat dit geen desinteresse is, maar dat je brein niet goed functioneert. En dat dit een bijwerking is van je ziekte en de behandelingen. Dat is iets wat mensen vaak niet beseffen.’
Je werk opbouwen tijdens of na kanker
Wil je meer lezen over hoe je je werk opbouwt tijdens of na kanker?
* Hier vind je veel tips van Cobi over blijven werken of je werk weer oppakken na het behandeltraject:
Weer aan het werk – Voor elkaar magazine / voorjaar 2024
* Ook op www.kanker.nl is veel informatie te vinden over werk en kanker. Hoe zit het als je zelfstandige of zzp’er bent? Of als werken niet goed lukt? En wat als je wilt of moet solliciteren?
Expert: Cobi Oostveen, Bedrijfsarts Consulent Oncologie (BACO)
Heb jij behoefte aan ondersteuning om met mentale klachten om te gaan en zou je met een Bedrijfsarts Consulent Oncologie (BACO) in contact willen komen? Op deze website vind je een overzicht van BACO’s per regio.
