‘Mijn vader is helemaal in paniek. Wat nu?’

In elke Voor elkaar! (het online magazine van Stichting Darmkanker) geeft een deskundige antwoord op een vraag. Of dat nu om een medische, emotionele of gezondheidskwestie gaat. Dit keer: ‘Wat kan ik het beste zeggen tegen mijn vader? Hij is helemaal in paniek sinds hij weet dat hij darmkanker heeft. Hoe kan ik hem troosten of opbeuren?’

Eline de Werdt is GZ-psycholoog bij het Helen Dowling Instituut, dat mensen met kanker en hun naasten helpt omgaan met de ziekte.
“Allereerst wil ik je meegeven dat jouw vaders reactie op zo’n heftig bericht heel normaal is. Het is een rouwreactie, net als angst, woede of verdriet. Vaak zie ik hoop aan de ene kant en vrees aan de andere. En een wisselwerking tussen mensen: spreekt degene die ziek is zijn vrees of paniek uit, dan probeert de ander te troosten of kalmeren met hoop: ‘Pap, het komt goed. Je krijgt alle behandelingen die nodig zijn, en wordt gewoon beter!

Verbondenheid

Lief bedoeld, maar de ander voelt zich daardoor niet begrepen. Terwijl je als naaste – jij als kind, maar dit geldt ook voor een partner, broer, zus of vriend(in) – óók bang en bezorgd bent. Uit een peiling van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) blijkt dat maar liefst 83% bang is zijn naaste te verliezen. 67% voelt zich machteloos en 55% houdt zich sterker dan hij of zij is.

Zonde! Je gevoelens uitspreken geeft een gevoel van verbondenheid, en het leidt tot betere gesprekken. Waarvoor is de ander precies bang? Als hij vreest dat er niets tegen de kanker te doen is, steunt het hem enorm als hij dat kan delen. Ruimte om over angst voor de dood te praten is er namelijk vaak niet. Het mooie: vaak zie ik dat als de naaste óók zijn zorgen uitspreekt, de ander juist hoop durft toe te laten. Ze bewegen dus naar elkaar toe.

Paniekaanval

Op momenten waarop je vader letterlijk een paniekaanval heeft of wordt overspoeld door emoties, kun je samen met hem een ontspanningsoefening doen om tot rust te komen. Oefeningen vind je in gratis apps zoals VGZ Mindfulness Coach. Ook op de website van het Radboudumc Centrum voor Mindfulness zijn verschillende oefeningen te vinden.

Er zijn gratis apps voor ontspanning oefeningen zoals de VGZ Mindfulness Coach. En er zijn ook verschillende oefeningen op het Radboudumc Centrum voor Mindfulness.

Pijn verzachten

Er zijn nog meer manieren waarop je je vader kunt steunen. Bijvoorbeeld door te zeggen: ‘Ik ga met je mee naar de ziekenhuisafspraken, we gaan dit samen aan. Ik ben er voor je.’ Bij gesprekken kun jij degene zijn die overzicht houdt: zijn al onze vragen beantwoord? Wat kan nog worden uitgezocht? En weet je hoe belangrijk fysiek contact is, zoals een knuffel? Het kan zelfs letterlijk de pijn verzachten als iemand je hand vasthoudt tijdens een chemo of een uitslaggesprek, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.

Praktische hulp

Praktische hulp is vaak ook welkom. Pak bijvoorbeeld iets in het huishouden op, zoals koken of schoonmaken. Ook belangrijk: afleiding bieden. Tijdens het behandeltraject draait alles om ziek zijn, maar iemand is méér dan een patiënt. Houdt je vader bijvoorbeeld van musea? Kijk dan met welke tentoonstelling je hem kunt verrassen.

Tot slot

Vergeet je ook jezelf niet? Veel naasten voelen zich dankbaar dat ze de ander kunnen steunen of helpen, maar vinden dat óók emotioneel zwaar. Heb je voldoende ruimte voor jezelf? En kun je je verhaal kwijt bij anderen? De behandelingen tegen kanker zijn een langdurig traject. Laat ook op je werk weten wat er speelt. Dan hebben je werkgevers of collega’s begrip als je het zwaar hebt, of kun je als dat nodig is zorgverlof opnemen.”

Het Helen Dowling Instituut geeft professionele hulp aan mensen met kanker en hun naasten. Ze bieden individuele gesprekken, groepsgesprekken en andere bijeenkomsten. Ook gezinnen kunnen terecht voor een behandeling.